خودكشي پزشكان موضوع بحث اين روزهاست و خودكشي خانم دكتر آل سعيدي، نمونه ديگري است كه پس از مورد خانم دكتر بخشي، شرايط بغرنج پزشكان را به نمايش مي‌گذارد. تداوم اين روند نه تنها موجب دلسردي و نگراني ديگر پزشكان خواهد شد بلكه از دست رفتن هر پزشك، بارعلمي پزشكي كشور را نيز كاهش مي‌دهد.

 

جهت بررسي بيشتر اين موضوع «انتخاب»گفتگويي انجام داده با هادي يزداني، پزشك و فعال صنفي كه در ادامه مشروح آن را مي‌خوانيم:

 

 اطلاعات شما از پرونده خودكشي خانم دكتر آل سعيدي از كدام منابع است؟

 

اطلاعات من از اين پرونده مبتني بر اطلاعاتي است كه در دو روز اخير در شبكه‌هاي اجتماعي منتشر شده است. اين اطلاعات به صورت پراكنده از سوي بيماران، دانشجويان و همكاران خانم دكتر منتشر شده است. مورد خانم دكتر آل سعيدي برخلاف مورد خانم دكتر بخشي است كه يك مورد استثنايي ناشي از ظلم و تحقير سيستماتيك ايشان را به سمت خودكشي برد.

 

 خانم دكتر آل سعيدي در چه شرايطي دست به خودكشي زد و خودكشي ايشان چه تفاوتي با مورد خانم بخشي دارد؟

 

مورد خانم دكتر آل سعيدي از منظر ديگري نسبت به خانم بخشي قابل بررسي است. ايشان در بالاترين درجه‌ي تحصيلات علمي و فوق تخصص، بوده و سمتي در معاونت امور بين‌الملل بيمارستان اميرعلم داشته است و اگر اين فرد را از بيرون نگاه كنيم، نماد يك فرد كامل و موفق است. ايشان متاهل بوده و داراي يك فرزند هشت ساله است. به واقع چه اتفاقي مي‌افتد كه ايشان خودكشي منجر به مرگ انجام مي‌دهد؟ دكتر تيمورزاده از فعالين صنفي كه آشنايي با خانم دكتر داشته و در اين باره در اينستاگرامشان هم نوشته‌اند ديروز به من گفت ايشان بسيار فرد فعالي بودند اما طي چند مرحله در پيام‌هايي كه با دكتر تيمورزاده رد و بدل مي‌كرده به ايشان مي‌گويد آيا راهي براي مهاجرت هست كه ديگر نيازي به تحصيل مجدد نداشته باشم؟ در ماجرا مرگ دكتر بخشي، خانم دكتر آل سعيدي به دكتر تيمورزاده پيام مي‌دهد كه بايد يك كار جمعي انجام دهيم. يعني تا چند وقت پيش هم ايشان اميدش به تغيير را از دست نداده بوده. دكتر تيمورزاده مي‌گفت ايشان به ظاهر شرايطي عادي داشت و كسي باور نمي‌كرد به خودكشي فكر كند. من تمام اين مسائل را گفتم تا به اين نكته برسم كه خودكشي هيچ قانون و صورت و ظاهري ندارد. اصلاً اينطور نيست كه بگوييد به چهره و رفتار يك فرد مي‌آيد كه خودكشي كند. مورد خانم دكتر آل سعيدي نشانگر اين است يك فرد كه از منظر بيروني در اوج موفقيت است و زندگي شخصي خوبي هم دارد، اما خودكشي مي‌كند. خيلي از دانشجويان هم از ايشان تعريف مي‌كنند كه شخصيت فروتن و علمي داشت. در نتيجه حتي چنين فردي هم در موقعيت نااميدي اجتماعي، دست به خودكشي مي‌زند. آينده حتي براي چنين آدمي هم نكته‌ي مثبتي ندارد و رو به افول است، او اين را در صحبت با دكتر تيمورزاده نيز گفته بود. از مجموع اطلاعاتي كه از منابع مختلف به جز خانواده ايشان جمع‌آوري كرديم به نظر مي‌رسد كه علت خودكشي نااميدي مطلق نسبت به هرگونه تغيير و بهبود در آينده است.

 

  چند درصد از پزشكان درگير اين نوع از نااميدي اجتماعي رو به خودكشي هستند؟

 

من مي‌خواهم مسأله را فراتر از پزشكان ببينم، بايد ببينيم چند درصد مردم چنين نااميدي دارند. وقتي شما هيچ اميدي به تغيير نداشته باشيد، هركدام از آدم‌ها در هر شرايط يك نوع تصميم مي‌گيرند. در مورد پزشكان، چندين اتفاق با هم افتاده است؛ ياس فلسفي و نااميدي اجتماعي كه بسياري از مردم نسبت به آينده‌ي كشور دارند، در كنار مشكلات صنفي و مشكلات مالي در جوان پزشكان موجب خودكشي است. در مورد خانم دكتربخشي، ظلم سيستماتيك هم اضافه شده بود. برخي از شغل‌ها ذاتاً در ساده‌ترين حالت خود هم سخت هستند. به علت اينكه پزشكي با جان افراد در ارتباط است و چالش‌هاي قانوني بسياري دارد، پزشكان نگراني‌ها و تنش‌هاي زيادي دارند. ممكن است عده‌اي بگويند اين شرايط براي همه وجود دارد، اما در ماجراي خودكشي پزشكان، فقط چالش‌هاي جامعه مطرح نيست، بلكه چالش‌هاي شغلي هم مطرح است. خيلي از ما در حال ديدن افت علم پزشكي در كشورمان هستيم و ايشان هم در جايگاه شغلي‌شان اين مسأله را مي‌ديده است. ديدن چنين مسائلي باعث نااميدي بيشتر مي‌شود.

 

خودكشي در پزشكان چه تفاوت ساختاري با ديگر اقشار دارد؟

 

پزشكان خودكشي‌هاي معطوف به مرگ دارند و فرد به واسطه‌ي علمي كه دارد، كار را در لحظه تمام مي‌كند. بنا بر شنيده‌ها برخي از رزيدنت‌هاي خانم دكتر آل سعيدي گفته‌اند كه ايشان حتي روز قبل از خودكشي درباره اين مسأله براي دانشجويان صحبت كرده است.

 

  پرونده خانم دكتر بخشي به كجا رسيد؟

 

خود من و يكسري از فعالان صنفي صبر كرديم تا گرد و خاك درگيري‌هاي ايران و اسراييل فروكش كند. به سبك مديريت تمام مسائلي كه در كشور داريم، يك روش صبر و سكوت در سيستم بوروكراسي اداري كشور وجود دارد كه خواهان صبر است تا بحران بعدي فرا برسد و بحران قبلي فراموش شود. ما مورد خانم دكتر بخشي هم ماجرا را فراموش نكرده‌ايم. نزديك يك ماه از مرگ ايشان گذشته اما هيچكس در سيستم اداري كشور پاسخگو نبوده و قبول مسئوليت نكرده است. افراديكه با ترك فعل، مسبب بردن خانم بخشي به سمت خودكشي بودند، متأسفانه با همان روش قبلي و حتي شديدتر به كار برگشته‌اند. آن‌ها ديدند كه هيچكس از آن‌ها پاسخ نمي‌خواهد.